ΣΚΑΚΙ: Τα οφέλη που προσφέρει στα παιδιά

Γράφει η Καραγγελή Κυριακή – Μαρία

Δασκάλα -

 Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Ειδικής Εκπαίδευσης 

mkara1983@gmail.com

ΣΚΑΚΙ: Τα οφέλη που προσφέρει στα παιδιά

Το σκάκι είναι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι για δύο παίκτες το οποίο θεωρείται ιδιαίτερα πνευματικό άθλημα. Έχει αποκτήσει τους σύγχρονους κανόνες του ήδη από τον 15ο αιώνα στην Ευρώπη. Από κεί εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Στην Ευρώπη το είχαν φέρει οι Άραβες (μια παλιότερη παραλλαγή του) στους οποίους το έδωσαν οι Πέρσες. Μια παλιότερη παραλλαγή του που παιζόταν στο Μεσαίωνα ονομαζόταν ζατρίκιον. Παραλλαγές του παιχνιδιού παίζονταν στην αρχαιότητα σε πολλές χώρες και πολλές διεκδικούν την καταγωγή του.
Το σκάκι έχει πολλαπλά οφέλη με βάση επιστημονικές μελέτες, κυρίως για τις ηλικίες 6-12 ετών. Σε αρκετές έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ότι οι μαθητές που είχαν συστηματική ενασχόληση με το σκάκι για κάποιο διάστημα είχαν βελτίωση έως 60% στην σχολική τους επίδοση, κυρίως στα μαθηματικά και στα γλωσσικά μαθήματα. Αυτές οι μελέτες έχουν οδηγήσει πολλές χώρες (Ρωσία, Κίνα, Αγγλία, Τουρκία, Βενεζουέλα, Γεωργία κ.α.) στην επίσημη ένταξη του σκακιού στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Δημοτικών Σχολείων.

Στην Ελλάδα γίνονται προσπάθειες για την ένταξή του στο υποχρεωτικό Πρόγραμμα του Δημοτικού Σχολείου μιας και πληροί τα ψυχοπαιδαγωγικά και διδακτικά κριτήρια ποιότητας και παιδαγωγικής καταλληλότητας.

Έμφαση δίνεται στη μορφωτική, πολιτιστική και κοινωνική αξία του σκακιού, στην προώθηση της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και μάθησης, καθώς και στη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης. Στους γενικούς στόχους αυτού του καινοτόμου προγράμματος συμπεριλαμβάνονται η γνωριμία με το σκάκι και την ιστορική του εξέλιξη,η εκμάθηση των βασικών κινήσεων, η εκμάθηση της ορολογίας και τέλος η κατανόηση των βασικών στρατηγικών.

Το σκάκι έχει αποδειχθεί ότι:

• Αυξάνει την ευφυΐα και αναπτύσσει τη λογικομαθηματική σκέψη και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι σε χώρες που διδάσκεται στα σχολεία, οι μαθητές εμφανίζουν αυξημένες δυνατότητες στην αναγνώριση σύνθετων προτύπων και κατά συνέπεια να αριστεύουν συχνότερα στα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες.
  
• Αναπτύσσει την αυτοσυγκέντρωση, τις επικοινωνιακές και γνωστικές δεξιότητες, την πνευματική ωριμότητα και δημιουργικότητα, την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση.
  
• Βελτιώνει τη μνήμη και βοηθά στην ικανότητα συγκέντρωσης για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ενθαρρύνει την βαθειά σκέψη, την εξαντλητική ανάλυση της σχέσης δράσης – αντίδρασης – συνέπειας και τη νοερή απεικόνιση σχέσεων αλληλουχίας.
  
• Αναπτύσσει τη δημιουργικότητα, την αναλυτική σκέψη καθώς και την κριτική σκέψη ( ο σκακιστής ασκείται σην παρατήρηση, κάνει συγκρίσεις, κατηγοριοποιήσεις, ιεραρχήσεις, υποθέσεις- προβλέψεις, αναλύσεις και επαληθεύσεις). Ειδικά για τους μαθητές των δύο πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου το σκάκι βοηθά στην ανάπτυξη επίκτητων μαθησιακών ικανοτήτων.
  
• Αναπτύσσει την ικανότητα για σχεδιασμό και λήψη αποφάσεων και ιδιαίτερα σε μαθητές με μαθησιακά προβλήματα βοηθά σημαντικά στη βελτίωση της δεξιότητας διατύπωσης και ανάλυσης λεκτικών συλλογισμών αλλά και στην άσκηση αυτοελέγχου.
  
• Βοηθά στην κοινωνικοποίηση των παιδιών από μικρή ηλικία,διδάσκει το ομαδικό πνεύμα με έμφαση στις ικανότητες του ατόμου, την αξία της σκληρής δουλειάς και της αφοσίωσης, την υπευθυνότητα και την ισότιμη αποδοχή των επαίνων και των δυσμενειών, τη αξία της νίκης αλλά και της τιμητικής ήττας, τον υγιή επί ίσοις όροις ανταγωνισμό, την ευγενή άμιλλα και το ευ αγωνίζεσθε. Πάνω από όλα το σκάκι διδάσκει την ταπεινότητα –αντί να καυχιέται για τη νίκη του, ο σκακιστής ενθαρρύνεται να μάθει από τον αντίπαλό του και να του φέρεται με σεβασμό.
  

Στο δημοτικό σχολείο η εισαγωγή στο σκάκι μπορεί να επιχειρηθεί αρχικά μέσω παραμυθιών και ιστοριών που θα εξάπτουν τη φαντασία των παιδιων διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον τους.Στη συνέχεια τα παιδιά μπορούν να παίζουν σκάκι μεταξύ τους ή και μόνα τους μέσω διαφόρων λογισμικών στον υπολογιστή.

Το σκάκι είναι το παιχνίδι που κατεξοχήν τιμά την ανθρώπινη ευφυΐα

-Βολταίρος-