Η ζήλια στην παιδική ηλικία

Γράφει η Καραγγελή Κυριακή – Μαρία

Δασκάλα -

Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Ειδικής Εκπαίδευσης

Η ζήλια είναι μια υγιής και φυσιολογική αντίδραση που απορρέει από το γεγονός ότι τα παιδιά αγαπούν. Το συναίσθημα αυτό που μας δημιουργεί τόσα προβλήματα αντιπροσωπεύει μια κατάκτηση στην ανάπτυξη του παιδιού, που καταδεικνύει την ικανότητα του να αγαπήσει.

Η ζήλια εμφανίζεται στη νηπιακή ηλικία κυρίως και συνήθως συνδέεται με τον ερχομό ενός καινούριου μέλους στην οικογένεια. Το παιδί φθονεί το νέο μωρό και καταβάλει κάθε προσπάθεια για να ξανακερδίσει την κυρίαρχη θέση που είχε για την μαμά του.

Ένα παιδί που ζηλεύει μπορεί να εκφραστεί με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Μπορεί να γίνει επιθετικό χωρίς ιδιαίτερο λόγο, να παρουσιάσει δυσκολίες προσαρμογής και να  υιοθετήσει αντικοινωνική συμπεριφορά. Πολλές φορές αρνείται πεισματικά να πάει στο σχολείο, να συμμετάσχει σε κοινωνικές εκδηλώσεις και εξόδους, να φάει ή αποκτά ιδιοτροπίες στο φαγητό. Παρουσιάζει διαταραχές στον ύπνο του, αρνείται ή δυσκολεύεται να κοιμηθεί και  σε ακραίες περιπτώσεις  μπορεί να αρχίσει να αρρωσταίνει συχνά και να γίνει ξαφνικά φιλάσθενο.

Το βασικό ζητούμενο είναι να μπορέσουμε,τόσο οι γονείς όσο και εκπαιδευτικοί, να αντιμετωπίσουμε σωστά τέτοιου είδους αντιδράσεις. Ακολουθούν κάποιοι βασικοί τρόποι αντιμετώπισης της ζήλιας στα παιδιά:

1. Συζητάμε με το παιδί  για το πώς νιώθει και το αφήνουμε  να εκφραστεί ελεύθερα.  Ακόμη κι αν θεωρούμε παράλογα αυτά που νιώθει, θα πρέπει να τα σεβαστούμε.

2. Δεν το μειώνουμε. Προσπαθούμε να τονώσουμε την αυτοπεποίθηση του παιδιού και  το κάνουμε να νιώσει πιο όμορφα.

3. Ικανοποιούμε ορισμένες λογικές  επιθυμίες του. Σε καμιά περίπτωση, όμως, δεν επιχειρούμε να ικανοποιήσουμε κάθε παράλογη απαίτησή του ξεπερνώντας τα όρια που έχουμε θέσει.

4. Προτρέπουμε το παιδί  να αναλάβει ορισμένες  ευθύνες. Του ζητάμε, για παράδειγμα, να φροντίσει το μικρότερο αδερφάκι του ή να γίνει ο βοηθός μας στην τάξη. Τα παιδιά χαίρονται όταν τους συμπεριφερόμαστε σαν ενηλίκους. 

5. Δείχνουμε έμπρακτα την αγάπη μας και δίνουμε  την προσοχή μας που τόσο έχουν ανάγκη με κάθε ευκαιρία.

6. Αποφεύγουμε τις συγκρίσεις με τα αδέρφια ή τους συμμαθητές του.

7. Προσπαθούμε  να το κοινωνικοποιήσουμε. Το προτρέπουμε να παίζει με τους συμμαθητές του στα διαλείμματα και να συναντά συχνότερα τους συνομήλικους φίλους του.

8. Βοηθάμε το παιδί να εκφράστει σωστά.Το παιδικό μυαλό δεν έχει την ικανότητα να επεξεργαστεί σύνθετα συναισθήματα και καταστάσεις. Αναγνωρίζοντας το συναίσθημα  της ζήλιας το βοηθάμε  να το διαχειριστεί.Με αυτό τον τρόπο διδάσκεται τη συναισθηματική νοημοσύνη που βοηθά το παιδί να ξέρει τι του γίνεται και το εκφράζει σωστά.

 «Η ζήλια είναι ένα αίσθημα όμορφο και υγιές. Γεννιέται από την αγάπη. Αν τα παιδιά ήταν ανίκανα να αγαπήσουν δε θα ζήλευαν»

 Winnicott, D. 

(Βρετανός Ψυχολόγος και Ψυχαναλυτής)