Ερμηνεύοντας μια παιδική ζωγραφιά

Γράφει η Καραγγελή Κυριακή – Μαρία

Δασκάλα

Ερμηνεύοντας μια παιδική ζωγραφιά

Ο Πάμπλο Πικάσο έλεγε ότι χρειάστηκε να φτάσει εβδομήντα χρονών για να ζωγραφίσει όπως ένα παιδί. Και είναι αλήθεια ότι τα παιδιά με τις απλές και γεμάτες φαντασία γραμμούλες τους μας συγκινούν και μας ενθουσιάζουν.

Η ζωγραφική αποτελεί την πιο αγαπημένη ασχολία των παιδιών. Είναι πραγματικά απίστευτο τι μπορούν να δημιουργήσουν πάνω σ'ένα λευκό χαρτί. Μέσα από τις ζωγραφιές τους μπορούμε να διαβάσουμε την ψυχή τους. Δεν είναι τυχαίο πως οι ψυχολόγοι σήμερα χρησιμοποιούν το παιδικό σχέδιο για να βγάλουν συμπεράσματα για την ψυχολογική κατάσταση ενός παιδιού. Επίσης, μια ζωγραφία μπορεί να αποτελέσει δείκτη της νοημοσύνης, της προσωπικότητας και της συναισθηματικής κατάστασής του. Εξάλλου,πολλά ψυχολογικά διαγνωστικά τεστ βασίζονται αποκλειστικά στα παιδικά σχέδια.

Ένα παιδί ζωγραφίζει από την πρώτη στιγμή που θα πιάσει στα χέρια του ένα χρωματιστό μολύβι και θα συνειδητοποιήσει πως αυτό αφήνει αποτυπώματα από εκεί που περνά. Αρχικά , στην ηλικία των 2 ετών πειραματίζεται με τα υλικά γύρω του και αρχίζει ασυναίσθητα να κάνει μουντζούρες σε οποιαδήποτε επιφάνεια!

Μεγαλώνοντας, σε ηλικία 3-4 ετών οι μουντζούρες αυτές αρχίζουν να σχηματοποιούνται. Το παιδί έχει την ανάγκη να παραστήσει διάφορα αντικείμενα που βλέπει γύρω του αλλά κυρίως ανθρώπους, ζώα και σπίτια. Βρισκόμαστε σε ένα προσχηματικό στάδιο όπου οι άνθρωποι είναι κύκλοι και γραμμούλες! Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά έχουν την τάση να ονομάζουν τις ζωγραφιές τους.

Στη νηπιακή ηλικία αποτυπώνουν όλα όσα βλέπουν με τον δικό τους τρόπο. Αντιλαμβάνονται τη γη σα μια καφέ γραμμούλα στο κάτω μέρος του χαρτιού και τον ουρανό σα μια γαλάζια γραμμή. Σε αυτήν την ηλικία οι τοίχοι είναι διάφανοι, έτσι μπορούμε να δούμε μέσα σ' ένα σπίτι τα πράγματα και τους ανθρώπους, ακόμη μπορούμε να δούμε το μωρό μέσα στη κοιλιά της μαμάς.

Στο Δημοτικό σχολείο έχουν την τάση να ζωγραφίζουν προσπαθώντας να αποτυπώσουν νατουραλιστικά τα σχήματα και τα χρώματα. Δεν συμβιβάζονται πλέον να ζωγραφίσουν ένα δέντρο κίτρινο αλλά προσπαθούν να αποτυπώσουν τα χρώματα όπως αυτά είναι πραγματικά. Δεν είναι τυχαίο ότι συνέχεια ρωτούν με τι χρώμα να ζωγραφίσουν το καθετί.

Προσπαθώντας , λοιπόν, να ερμηνεύσουμε αυτά τα μικρά έργα τέχνης μπορούμε να εξετάσουμε αδρομερώς μια ζωγραφιά με βάση το μέγεθος των αντικειμένων πάνω στο χαρτί, τα χρώματα που κυριαρχούν στη ζωγραφιά καθώς και τη θέση που έχουν τα διάφορα αντικέιμενα πάνω στο χαρτί.

Ένα παιδί που φτιάχνει μικρά και περιορισμένα σχέδια ίσως νιώθει ανασφάλεια και φόβο, αντίθετα τα πολύ μεγάλα σχέδια υποδηλώνουν μια υπερτονισμένη προσωπικότητα. Όταν ένα παιδί ζωγραφίζει και αμέσως μετά μουντζουρώνει τη ζωγραφιά του πιθανόν έχει έντονη και παρορμητική προσωπικότητα. Ακόμη, όταν σβήνει συνέχεια το σχέδιο του πιθανότητα αναζητά την τελειότητα.

Η θέση των σχημάτων πάνω στο χαρτί επίσης μπορεί να μας πει πολλά. Ένα παιδί που ζωγραφίζει χαμηλά στο χαρτί του νιώθει κατωτερότητα και ανασφάλεια. Αντίθετα, όταν ζωγραφίζει ψηλά στο χαρτί δείχνει πως έχει αισιοδοξία και μεγάλη φαντασία.

Τέλος, τα χρώματα που επιλέγει μαρτυρούν αρκετά πράγματα. Για παράδειγμα, η πολυχρωμία δηλώνει χαρά και ενθουσιασμό, το κόκκινο χρώμα δυναμισμό, το πορτοκαλί ζεστή και όμορφη συμπεριφορά, το κίτρινο δυναμισμό και περιέργεια, το καφέ αρνητικότητα, το πράσινο ηρεμία, το μπλε ανεπτυγμένη λογική και συγκέντρωση και τέλος το μαύρο εσωστρέφεια και μελαγχολία.

Συμπεραματικά, η ζωγραφική αποτελεί τον κυριο τρόπο έκφρασης ενός παιδιού προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας και οφείλουμε τόσο οι δάσκαλοι όσο και οι γονείς να τα ενθαρρύνουμε να εκφάζονται με αυτό τον τρόπο. Δε χρειάζεται να ανησυχούμε τόσο πολύ αν θα λερώσουν με τα χρώματα τα πάντα γύρω τους. Αρκεί να είμαστε προσεκτικοί στην επιλογή χρωμάτων ώστε να μην είναι τοξικά.

“Κάθε παιδί είναι καλλιτέχνης. Το θέμα είναι πώς θα παραμείνει καλλιτέχνης μεγαλώνοντας”.

- Πάμπλο Πικάσο-